วันนี้ 22 ก.พ. 2565 ผู้สื่อข่าว ONB news รายงานว่า ที่กองบัญชาการปะโฮ อ.เย จ.เมาะละแหม่ง ประเทศเมียนมา ชาติพันธุ์มอญได้มีการจัดวันชาติมอญ (Mon National Day) ครบรอบ 75 ปี และความสูญเสียสัญลักษณ์ชาวมอญกว่า 264 ปี โดยมีนายหงษา ประธานพรรคมอญใหม่มาเป็นประธาน ในงาน มีพลโท ปัญญามะซาง ผู้บัญชาการทหารสูงสุด แม่ทัพภาค และผู้บังคับจากกองพัน และประชาชนชาวมอญจากหมู่บ้านฮะล็อกคานี บ้านผะไรตุ่งพ่าย บ้านต๊อบโจย บ้านเตอปิว บ้านใช้ได้ บ้านเนเปีย บ้านฮะลาน บ้านกวดฮะนี บ้านปะนังเปอ บัานยีซ่า บ้านโจฮะเปราะ บ้านตองราง และบ้านปะโฮ กว่า 2,000-3,000 คนร่วมงาน

วัตถุประสงค์ของการจัดงาน เพื่อความรักและความสามัคคีในกลุ่มชนชาติพันธุ์ของมอญรวมถึงกับชาติพันธุ์อื่นด้วย และเพื่อปลูกฝังเยาวชนคนรุ่นใหม่ซึ่งจะเป็นอนาคตของชาติได้ตระหนักถึงบทบาทและหน้าที่ของตัวเองโดยใช้การศึกษาเดินหน้า และเพื่อให้ชาวโลกได้รู้ว่าว่าในโลกใบนี้ยังมีกลุ่มชาติพันธุ์มอญซึ่งอยู่ในซอกที่โลกภายนอกไม่รู้ได้รับรู้ส่วนนายหงษา ประธานพรรคมอญใหม่ยังได้กล่าวเพิ่มเติมอีกว่าการมาวันเที่ยววันชาติมอญไม่ใช่เพื่อมาเที่ยวใส่ชุดสวยๆ ชุดที่ใส่เสื้อขาว โสร่งแดง เป็นเอกลักษณ์ หรือ อัตลักษณ์บงบอกถึงเลือกเนื้อเชื้อไขความเป็นชาติพันธุ์ของคนมอญต้องตระหนักถึงเรื่องนี้

สถานการณ์ปัจจุบันเป็นยุคแห่งโลกาภิวัตน์ยุคแห่งเทคโนโลยีเข้ามาแทนที่ชนชาติมอญต้องทันสมัยและตามโลกให้ทันฉะนั้นการศึกษาเป็นเป้าหมายที่พวกเราต้องเข้าไปให้ความรู้กับเยาวชนเมื่อประชาชนหรือเยาวชนของเรามีคุณภาพมีการศึกษาที่ดีมีคุณภาพชีวิตที่ดีการพัฒนาในด้านๆต่างจะเป็นการง่ายขึ้น ส่วนมีคำถามว่าสถานการณ์ปัจจุบันที่มีการสู้รบตามแนวชาติแดนของกลุ่มชาติพันธุ์ไม่ว่ากะเหรี่ยง ว้าแดง ไทยใหญ่ฯลฯ แต่ทางกลุ่มกองกำลังชาติพันธุ์ยังคงสงวนท่าที่ท่านมองว่าอย่างไร นั้นใน

นายหงษา กล่าวพวกเราเองก็ไม่ได้นิ่งนอนใจและติดตามสถานการณ์มาโดยตลอดและจะเอาอย่างไรดีเราประเมินแล้วว่าถ้ามีการรบกันยิงกันกระสุนนัดแรกที่ยิงออกไปและนัดที 2.3.4,และนัดที่ 5 ก็จะตามมาจะเกิดความเสียหายทั้ง 2 ฝ่าย ฝ่ายที่ยุทธโทปกรณ์ไม่ทันสมัยหรือที่ล้าหลังก็จะเสียเปรียบและเกิดความสูญเสียอย่างใหญ่หลวงประชาชนที่ไม่รู้เรื่องอะไรเลยก็พลอยรับเคราะห์กรรมไปด้วยต้องหนีตายอพเข้าไปในประเทศไทยนั้นเราประเมินแล้วว่าการเจราจรคุยกันเป็นทางออกที่ดีที่สุด พร้อมกับแทรกขบวนการเรียนการศึกษาเข้าไปในกลุ่มเด็กและเยาวชนรุ่นหลังเพราะโลกที่เจริญแล้วต้องมาจากประชาชนที่มีคุณภาพในชาติและการศึกษาเรามองแล้วว่าเป็นอีกแนวทางการต่อสู้ที่ไม่ต้องมีการเสียเลือดเนื้อ

วันชาติมอญ  เริ่มมีการจัดในปี พ.ศ.2491หลังจากที่รัฐบาลพม่าได้รับเอกราชจากอังกฤษและรัฐบาลพม่าไม่ได้ปฎิบัติตามข้อตกลงปานโหลงทำให้กลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆไม่พอใจแยกตัวจากรัฐบาลพม่าจับอาวุธต่อสู้กับรัฐบาลพม่าเพื่อเรียกร้องอิสระภาพและชนกลุ่มน้อยหลายกลุ่มต่างก็กำหนดวันชาติของตัวเองขึ้นมาแต่สำหรับกลุ่มชาติพันธุ์กำหนดตรงกับวันแรม 1ค่ำเดือน 3 พ.ศ.1116  แต่วันชาติในแต่ละปีจะไม่ตรงกันและเป็นวันแรกที่มีการสร้างกรุงหงสาวดีโดยมีพระเจ้าสมละ กับพระเจ้าวิมาละ กษัตริย์2พี่น้อง ชาวมอญจึงได้นำวันดังกล่าวมาเป็นวันชาติมอญมาจนถึงปัจจุบันนี้