ผลงานสำคัญเริ่มเข้าวงการบันเทิง โดยแสดงละครโทรศัพท์เรื่อง หัวใจปรารถนา เป็นเรื่องแรกเมื่อ พ.ศ. 2503 คู่กับวิไลวรรณวัฒนพานิช สมบัติ เมทะนี แสดงละครโทรทัศน์อยู่ 4 เรื่องจึงหันไปแสดงภาพยนตร์เรื่องแรกคือ รุ้งเพชร คู่กับ รัตนาภรณ์ อินทรกำแหงพ.ศ. 2504 ผลงานโดดเด่น เกียรติศักดิ์ทหาร เสือ ศึกบางระจันนอกจากเป็นนักแสดงแล้ว สมบัติ เมทะนี ยังเคยกำกับภาพยนตร์หลายเรื่อง เช่น ลูกสาวกำนัน แม่แตงร่มใบ น.ส.ลูกหว้า และเป็นนักร้อง มีผลงานบันทึกแผ่นเสียงด้วย

สมบัติ เมทะนี คือพระเอกภาพยนตร์ไทยที่แสดงภาพยนตร์มามากมายและยาวนานที่สุดของดาราไทยจนได้รับบันทึกลงใน กินเนสบุ๊ค ว่าเป็นดาราที่แสดงหนังมากที่สุด 617 เรื่อง และด้วยบทบาทมากมายทั้งหนังรัก หนังชีวิต หนังบู๊ ล้วนแต่เคยแสดงมาแล้วทั้งสิ้นนอกจากนั้นยังเป็นพรีเซ็นเตอร์ โฆษณาให้กับสินค้าต่างๆ มากมายเกียรติประวัติ ปี พ.ศ.2509 รางวัลตุ๊กตาทอง ดารานำชาย จากภาพยนตร์เรื่องศึกบางระจัน ปี พ.ศ.2534 รางวัลนักแสดงประกอบชาย จากเรื่อง มือขวาอาถรรพ์ ของชมรมวิจารณ์บันเทิง ปีพ.ศ.2539 ครอบครัวตัวอย่าง (ศิลปิน) ปี พ.ศ.2543 รางวัลนักแสดงสมทบชายยอดเยี่ยม จาเรื่อง ฟ้าทะลายโจร ของชมรมวิจารณ์บันเทิง